6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” uyarınca çıkarılan ve Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ile işyerlerinde bulunan iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gereken asgari şartlar belirlenmiştir. 

Endüstriyel alanlarda özellikle proje ve uygulaması zorunlu olan işletmelerde havalanadırma tesisatı sistemlerinin uygun olması, varsa eksikliklerinin tespit edilip uygunsuzlukların gidedrilmesi  gereklidir. Havalandırma tesisatı periyodik kontrollerinin uzmanlar tarafından detaylı olarak yapılması, hem yasal zorunluluğun yerine getirilmesi hem de kusurlu ekipmana bağlı iş kazalarının önüne geçilmesi için şarttır. 

Vita Mühendislik on yılı aşkın tecrübesiyle gerçekleştirdiği kontrollerde havalandırma tesisatı ile ilgili gereklilikleri tespit eder. Uygunsuzluklar ve tehlikeli durumlar rapor altına alınır. 

Havalandırma tesisatı, kapalı ortamlardaki havanın temizlenmesi, ortam havasının değiştirilmesi ve taze hava sağlanması amacıyla kullanılan sistemlerdir. Bu sistemler, iç mekanlarda biriken kirli havayı dışarı atarak taze hava girişi sağlar. Ofisler, fabrikalar, hastaneler, alışveriş merkezleri, okullar ve evler gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Havalandırma tesisatı, sağlıklı ve güvenli bir çalışma veya yaşam ortamı oluşturmak için hayati öneme sahiptir. Yangın gibi acil durumlarda da etkili bir şekilde çalışarak ortamdaki dumanın ve zararlı gazların tahliye edilmesine katkıda bulunur. 

Havalandırma tesisatının özellikleri 

Taze hava sağlama: Havalandırma sistemleri, kapalı alanlarda dışarıdan taze hava sağlar ve iç mekanda biriken kirli havayı dışarı atar. Bu, hem çalışanların sağlığını korur hem de ortamın daha konforlu olmasını sağlar. 

Havanın filtrelenmesi: Havalandırma sistemleri genellikle havayı filtreleyerek toz, polen, duman ve diğer zararlı maddelerin iç mekana girmesini engeller. Özellikle endüstriyel ortamlarda havadaki zararlı maddelerin temizlenmesi önemlidir. 

Hava sirkülasyonu: Hava akışını sağlayarak iç mekandaki sıcaklık ve nem oranını dengede tutar. Bu sayede ortam hem yaz hem de kış aylarında daha konforlu hale gelir. 

Yangın güvenliği: Havalandırma sistemlerinde yangın damperleri ve yangın algılama sistemleri ile entegre edilerek yangın sırasında dumanın yayılmasını önler. Yangın anında dumanın hızla tahliye edilmesine yardımcı olarak güvenli bir tahliye ortamı sağlar. 

Havalandırma tesisatının gereklilikleri  

İş güvenliği açısından havalandırma tesisatları oldukça kritiktir. Özellikle endüstriyel tesislerde, kapalı alanlarda biriken tehlikeli gazların veya dumanların tahliyesi hayati önem taşır. Yeterli bir havalandırma sistemi, çalışanların sağlığını korur ve ortamda zehirli gazların birikmesini engeller. Ayrıca yangın anında havalandırma tesisatı, dumanın hızla tahliye edilmesine yardımcı olur ve yangının yayılmasını önleyebilir. İş güvenliği yönetmeliklerine göre, belirli büyüklükteki iş yerlerinde havalandırma tesisatı zorunlu olup, bu sistemlerin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir. 

Havalandırma tesisatındaki ana bileşenler   

Fanlar: Havanın hareket ettirilmesini sağlayan ana bileşendir. Kirli havanın dışarı atılması ve taze havanın içeri alınması için kullanılır. 

Filtreler: Havanın içindeki toz, partikül ve zararlı maddeleri tutarak ortamın temiz kalmasını sağlar. Endüstriyel tesislerde kullanılan filtreler daha güçlüdür ve daha sık değiştirilir. 

Hava kanalları: Fanlar aracılığıyla hareket eden havanın taşınmasını sağlar. Havalandırma kanalları, taze havanın iç mekana ulaşmasını ve kirli havanın dışarı atılmasını kolaylaştırır. 

Damperler: Hava akışını kontrol etmek ve acil durumlarda otomatik olarak kapanarak yangın dumanının yayılmasını engellemek için kullanılan cihazlardır. 

Hava Izgaraları ve difüzörler: İçeri giren veya dışarı atılan havanın dağıtılmasını sağlayan bileşenlerdir. Ortama düzgün bir hava dağılımı sağlarlar. 

Havalandırma tesisatının özellikleri   

Havalandırmanın Sürekliliği: Havalandırma tesisatları, ortam havasının sürekli olarak yenilenmesini sağlar. Böylece iç mekanda kirli hava birikmez ve hava kalitesi korunur. 

Enerji verimliliği: Modern havalandırma sistemleri, enerji tasarrufu sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Dışarıya verilen ısınmış veya soğutulmuş havanın yeniden kullanılması (ısı geri kazanım sistemleri) enerji maliyetlerini düşürür. 

Periyodik Kontroller: 

Kullanılan standart ve metotlar bu şekildedir. ASHRAE, TS 3419, TS 3420, TS CR 1752 metodları 

1. Havalandırma tesisatının sınıflandırılması  

(hacimdeki basınç, ortama verilişi, enerji türü,  besleme havasının hazırlanması, besleme hava basıncı, dağıtımı, sistem basıncı, cihaz yapısı,  kullanım amacı, kurulum düzeni, filtre sınıflandırılması, uygun filtre seçimi) 

b. Tüm menfezlerden hava akım hızı ölçümü alınması (menfez-kanal tıkanıklık kontrolü) 

c. Hava kanalı hızları belirlenmesi 

d. Reel debi ölçümlerinin hesaplanması 

e. Sistem verimi hesaplanması 

f. Çevrim sayılarının mevzuatlara göre belirlenmesi 

g. Taze hava oranının  belirlenmesi 

h. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve yönetmelik şartları gereği 2024 yılı başı itibariyle havalandırma tesisatı projesi olma zorunluluğuna ilişkin keşif - ön çalışma - tesisat uygunluğunun açıkca belirlenmesi ve tutanak altına alınması 

Yapılması gereken test ve kontroller kapsamında, işletmelerde bulunan havalandırma tesisatı periyodik kontrolü hizmeti sunan Vita Mühendislik, Türkak TS EN ISO/IEC 17020 standardı kapsamında akredite olmuş bir A tipi muayene kuruluşudur. Akreditasyon kapsamları Türk Akreditasyon kurumunun resmi sitesinde herkesin erişebilmesi adına halka açıktır. Denetim faaliyetlerini sürdüren tüm personellerimizin eğitim sertifakaları ve bakanlığa bağlı veri tabanında kayıtlı olacak şekilde ekipnet numarası bulunmaktadır. Yetkinlikler ile ilgili tüm veriler Vita Mühendislik periyodik kontrol raporlarında açıkca belirtilmektedir. Hem kamu hem de özel sektör denetimlerinde ulusal ve uluslararası yetkinliğe sahip raporlar düzenlenmektedir.