6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” uyarınca çıkarılan ve Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ile işyerlerinde bulunan iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gereken asgari şartlar belirlenmiştir.

Elektrik tesisatı uygunsuz olan firmaların kusurlu olarak çalışması neticesinde maalesf iş kazaları gerçekleşmektedir. Elektrik iç tesisatı uygunluk kontrollerinin uzmanlar tarafından detaylı olarak yapılması, hem yasal zorunluluğun yerine getirilmesi hem de kusurlu ekipmana bağlı iş kazalarının önüne geçilmesi için şarttır.

Vita Mühendislik 10 yılı aşkın tecrübesiyle elektrik iç tesisatı uygunluk kontrollerini gerçekleştirir ve ilgili alandaki gereklilikleri tespit eder. Uygunsuzluklar ve tehlikeli durumlar rapor altına alınır.

Elektrik iç tesisatı uygunluk kontrolleri ana dağıtım şebekesinden tesisin elektrik ulaştığı son ekipmana kadar olan tüm sistemi içerir. Bu sistemin ana bileşenleri elektrik panolarıdır. Elektrik panoları görsel, fonskiyon, termografi ve artık kaçak akım rolelerinin kontrolü ve sisteme giden hattın kontrolleri elektrik iç tesisat uygunluk raporunu oluşturur.

Elektrik panosu, bir tesis veya binada elektrik enerjisinin dağıtımı, kontrolü ve güvenliğinin sağlandığı önemli bir bileşendir. Pano, elektrik tesisatındaki akım ve gerilim gibi değerleri yöneterek, cihazların ve sistemlerin güvenli çalışmasını sağlar. Panoda devre kesiciler, sigortalar, röleler ve şalterler gibi çeşitli kontrol elemanları bulunur. Bu elemanlar, olası kısa devre, aşırı yüklenme veya elektriksel kaçak durumlarında devreyi keserek güvenliği sağlar. Elektrik panoları, hem endüstriyel hem de konut alanlarında kullanılan kritik sistemlerdir. Pano üzerinden elektrik akımı kontrollü bir şekilde dağıtılır ve bu sayede elektriksel yüklerin dengeli bir şekilde iletilmesi sağlanır. Elektrik panosunun doğru çalışıp çalışmadığı, hem elektrik sistemlerinin verimliliği hem de güvenlik açısından oldukça önemlidir.

Elektrik panolarının kontrolü sırasında dikkat edilmesi gereken bazı temel noktalar vardır. Öncelikle, panodaki devre kesicilerin ve sigortaların doğru çalıştığından emin olunmalıdır. Aşırı yüklenme veya kısa devre durumlarında, bu elemanların devreyi anında kesmesi gerekir. Ayrıca, panodaki bağlantıların sıkı ve güvenli olduğuna dikkat edilmelidir; gevşek bağlantılar aşırı ısınmaya ve potansiyel yangın riskine yol açabilir. Elektriksel bileşenlerin izolasyonu ve koruma kapakları düzgün bir şekilde monte edilmiş olmalıdır. Panodaki aşırı ısınma belirtileri, genellikle kabloların veya devre kesicilerin aşırı yüklenmesinden kaynaklanır, bu nedenle termal kontroller de önemlidir. Ayrıca, panonun çevresel koşullara karşı korunması (nem, toz, aşırı sıcaklık) sistemin güvenli çalışmasını sağlar. Her kontrol sonrası, ölçüm sonuçları belgelenmeli ve geçmiş kontrollerle karşılaştırılmalıdır.

Bir elektrik panosunda kullanılan ana bileşenler arasında devre kesiciler, sigortalar, kontaktörler, röleler, şalterler ve çeşitli kablo ve bağlantı elemanları bulunur. Devre kesiciler, aşırı akım durumunda elektrik devresini keserek sistemin korunmasını sağlar. Sigortalar, kısa devre gibi durumlarda eriyerek devreyi açan elemanlardır. Kontaktörler, elektrik akımını uzaktan kontrol etmek için kullanılırken, röleler çeşitli koruma ve kontrol işlevlerini yerine getirir. Şalterler ise devrenin açılıp kapatılmasını manuel olarak kontrol etmek için kullanılır. Bu bileşenlerin tamamı, elektriksel sistemin güvenli ve verimli çalışmasını sağlar. Elektrik panosunda kullanılan kabloların yalıtımı ve kalitesi de sistemin performansını doğrudan etkiler. Bu bileşenlerin yüksek kaliteli ve standartlara uygun olması, elektrik panosunun güvenliğini ve ömrünü uzatır.

Elektrik panosu termografi görüntülemesi, panodaki elektriksel bileşenlerin yüzey sıcaklıklarını kızılötesi kameralar aracılığıyla tespit ederek olası arızaları önceden belirlemeye yarayan bir tekniktir. Bu yöntemle, gözle görülemeyen ısınma sorunları tespit edilir ve bileşenlerdeki aşırı yüklenme, gevşek bağlantılar veya arıza potansiyeli taşıyan bölgeler fark edilir. Termografi, özellikle elektrik panolarında sıcaklık kaynaklı arızaların önlenmesinde kritik bir rol oynar, çünkü aşırı ısınma çoğu zaman kısa devreye, yangına veya ekipmanların arızalanmasına yol açabilir. Elektriksel bileşenlerin çalışırken meydana getirdiği ısınmanın tespiti, termografi görüntüleme ile mümkün olur ve bu sayede erken müdahale imkanı sunar.

Termografi görüntüleme sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli unsurlar vardır. İlk olarak, panodaki her bileşenin düzgün bir şekilde tarandığından emin olunmalıdır. Özellikle devre kesiciler, kablo bağlantıları, sigortalar ve şalterlerin sıcaklık değerleri dikkatle incelenmelidir. Görüntüleme sırasında tespit edilen sıcaklık anormallikleri, bileşenlerin normal çalışma sıcaklıklarıyla karşılaştırılarak değerlendirilmelidir. Aşırı ısınma belirtileri, genellikle gevşek bağlantılar, aşırı yüklenme veya yıpranmış bileşenlerden kaynaklanır ve bu durumlar acil müdahale gerektirir. Ayrıca, termografi işlemi yapılırken cihazların çalışır durumda olması önemlidir, çünkü sadece çalışırken oluşan ısı anormallikleri tespit edilebilir. Çevresel faktörler, örneğin ortam sıcaklığı veya havalandırma durumu da dikkate alınarak ölçümler yapılmalıdır.

Elektrik panosu termografi görüntülemesinde kullanılan ana bileşenler arasında termal kameralar ve veri analiz yazılımları bulunur. Termal kameralar, elektriksel bileşenlerin yüzey sıcaklıklarını ölçerek kızılötesi görüntüler oluşturur. Bu kameralar, sıcaklık farklılıklarını net bir şekilde gösterir ve aşırı ısınma olan bölgeleri tespit etmeye yardımcı olur. Ayrıca, bazı gelişmiş sistemler sıcaklık analizini otomatik olarak yaparak, normal değerlerden sapma gösteren bölgeleri işaretleyebilir. Bu görüntülerin analizi, yazılımlar aracılığıyla gerçekleştirilir. Yazılımlar, her bileşenin sıcaklık değerlerini standartlarla karşılaştırarak, potansiyel arıza kaynaklarını rapor eder. Termografi işlemi sırasında kullanılan ekipmanların doğru kalibrasyona sahip olması ve kullanıcıların bu cihazları doğru şekilde kullanabilmesi, ölçümlerin güvenilirliğini artırır.

Artık kaçak akım rölesi (RCD veya RCCB olarak da bilinir), elektrik devresindeki kaçak akımları tespit ederek elektrik çarpması ve yangın riskini önleyen bir güvenlik cihazıdır. Elektrik panolarında kullanılan bu röle, faz ve nötr hatlarından geçen akımın dengesini kontrol eder. Eğer bu iki akım arasında fark varsa, yani bir kaçak akım mevcutsa, röle devreyi anında keser. Bu durum genellikle bir insanın elektrik çarpmasına maruz kalması veya bir elektrik cihazında topraklama hatası olması sonucunda ortaya çıkar. Artık kaçak akım rölesi, özellikle konutlarda, ofislerde ve endüstriyel tesislerde elektrik güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılır ve elektriksel kazaların büyük bir kısmını önleyebilir.

Artık kaçak akım rölesi, temel olarak akım trafoları, elektromanyetik röle ve test mekanizması gibi bileşenlerden oluşur. Akım trafoları, faz ve nötr hatlarından geçen akımları izleyerek olası farkları tespit eder. Eğer bir dengesizlik (kaçak akım) tespit edilirse, bu fark elektromanyetik röleye iletilir. Elektromanyetik röle, devredeki elektriği keserek koruma sağlar. Ayrıca, test mekanizması, kullanıcıların cihazın doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmesi için eklenmiştir. Modern artık kaçak akım röleleri, elektronik bileşenlerle de donatılabilir ve bu sayede daha hassas kaçak akım tespitleri yapabilir. Bu bileşenlerin tümü, kaçak akım durumlarında güvenliğin sağlanmasında kritik rol oynar ve düzenli olarak kontrol edilmelidir.